آسم
- شرح بیماری
آسم عبارت است از يك بيماري مزمن همراه با حملات مكرر خسخس و تنـگي نفس. اين بيماري در تمـام سنيـن مي‌توانـد وجـود داشته باشد اما 50% از موارد، كودكان زير 10 سال هستند.
آسم بيشتر در پسران رخ مي‌دهد تا دختران، اما در آسمي كه در سنين بزرگسالي آغاز مي‌شود زنـان سهم بيشتـري را به خود اختصاص مي‌دهند.
- علایم
در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است علائم زیر در فرد بروز نماید:
- احساس فشردگي در قفسه‌‌سينه و تنگي‌‌نفس
- خسخس سينه به هنگام دم و بازدم
- سرفه خصوصاً در شب، معمولاً همراه با خلط غليظ و شفاف
- تنفس سريع و سطحي كه به هنگام نشستن بهتر مي‌شود.
- مشكل در تنفس
- انقباض عضلات گردن
علائم شديد حمله حاد:
در صورتی که فرد دچار حمله حاد آسم شود ممکن است علائم زیر در فرد بروز نماید:
- آبي شدن پوست
- خستگي زياد
- تنفس صدادار شبيه خرخر
- ناتواني در صحبت كردن
- تغييرات ذهني و رواني از جمله بي‌قراري يا گيجي
- علل شایع
- التهاب ناشي از تماس با مواد حساسیت‌زا در مجاري هوايي و به دنبال آن ورم مجاري هوايي و غليظ شدن ترشحات ريه (خلط) باعث كاهش يا بسته شدن راه عبور هوا به ريهها و حملات آسم مي‌شود.
عواملي كه مي‌توانند اين تغييرات را در بیماران آسمی ايجاد كنند عبارتند از:
- موادحساسیت زا مانند گرده گياهان، گرد و غبار، شوره بدن حيوانات، كپك‌‌ها يا بعضي از غذاها
- عفونت‌هاي ريوي مانند برونشيت
- مواد آلاينده موجود در هوا مانند دود و بوهاي مختلف
- قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي يا ساير مواد، در قالب مواجهه شغلي
- عوامل خطر
- وجود ساير بيماري‌هاي حساسیتی مانند اگزما يا تب يونجه
- سابقه خانوادگي آسم يا حساسیت‌هاي ديگر
- قرار گرفتن در معرض آلاينده‌هاي خطر
- سيگار كشيدن
- استرس‌هاي مختلف، عفونت‌هاي ويروسي، ورزش، ناراحتي عاطفي، بوهاي زيان‌بار و دود تنباكو
- عوارض احتمالي
به دنبال بروز بیماری آسم ممکن است عوارض زیر در بیمار بروز نماید:
- نارسايي تنفسي
- عفونت ريه و مشكلات مزمن ريوي در اثر حملات مكرر آسم
- پنوموتوراكس (وارد شدن هوا به فضاي اطراف ريهها)
- پیشگیری
در صورت بروز آسم با انجام اقدامات زیر می‌توانید بهبودی سریع‌تری داشته باشید. این اقدامات عبارتند از:
- مراقبت اورژانس و بستري كردن در موارد حملات شديد آسم
- روان درماني يا مشاوره، در صورتي كه آسم با استرس ارتباط داشته باشد.
- درمان براي حساسيت‌زدايي از بعضي مواد حساسیت‌زای خاص
- حتي‌المقدور مواد آلرژي‌زا و آزار دهنده را از خانه و محل كار حذف كنيد.
- داروهايي را كه به طور منظم استفاده مي‌كنيد هميشه به همراه داشته باشيد.
- به هنگام حملات بنشينيد.
- در زمان‌هايي از سال كه مواد حساسیت‌زا در محيط فراوان هستند در منزل بمانيد.
- تشخیص
تشخیص توسط پزشک با اخذ شرح‌حال و معاینه دقیق بیمار صورت میپذیرد. در صورت نیاز از دیگر روشهای تشخیصی از جمله موارد زیر استفاده میشود:
- تست عملکرد ریه
- تصویر ساده قفسه سینه
- اندازهگیری گازهای خون شریانی
- تستهای خونی
- پالس اکسی متری (کاهش اشباع اکسیژن شریانی را نشان می‌دهد)
- در صورت نیاز با تجویز پزشک آزمایشهای دیگری را نیز باید انجام دهید.
- درمان
- اکسیژن درمانی
- استفاده از بخور
- تغذیه مناسب و رژیم متعادل
- انجام ورزشهای شل سازی عضلات مانند یوگا
- تجویز ضد حساسیت در صورتی که دلیل ایجاد آسم حساسیت به مادهای خاص باشد.
- شیوه استفاده از اسپری
- درب اسپری را برداشته و آن را به خوبی تکان دهید.
- ابتدا دو الی سه تنفس عمیق انجام دهید.
- ظرف دارو را به صورت وارونه طوری نگه دارید که انگشت اشاره در بالا و شست در پایین ظرف قرار گیرد.
- قطعه دهانی را در دهان قرار دهید و درحالیکه نفس می‌کشید با انگشت اشاره ظرف دارو را فشار دهید تا اولین پاف دارو را بزنید.
- به مدت 5 تا10 ثانیه درحالیکه اسپری همچنان در دهانتان است چند نفس بکشید.
- بعد از استفاده از اسپری دهان خود را بشویید زیرا برخی اسپری‌ها باعث بروز برفک دهانی می‌شوند.
- جهت استفاده از اسپری بهتر است از آسم یار استفاده کنید.
- فعاليت
در زمان بروز حملات آسم موارد زیر را جهت فعالیت مد نظر داشته باشید:
- فعاليت خود را حفظ كنيد، اما از فعاليت‌هاي ورزشي ناگهاني خودداري كنيد. اگر به دنبال ورزش سنگين، حمله آسم رخ دهد، بنشينيد و استراحت كنيد. مقدار كمي آب گرم بنوشيد.
- درمان با داروهاي گشادكننده نايژه و داروهای ضدالتهابی استنشاقی غالباً از آسم ناشي از ورزش پيشگيري به عمل مي‌آورد.
- یکی از ورزشهای مناسب براي بيماران آسمي شنا می‌باشد(با مشورت پزشک).
- رژيم غذايي و تغذیه
- رژيم خاصي توصيه نمي‌شود، اما از خوردن غذاهايي كه به آن‌ها حساسيت داريد خودداري كنيد.
- روزانه حداقل 3 ليتر آب بنوشيد تا ترشحات رقيق باقي بمانند.
- داروها
ممکن است پزشک با توجه به علائم و شدت حملات آسم برای شما داروهای زیر را تجویز نماید:
- اسپری‌های استنشاقی که راه‌های هوایی را گشاد می‌کند.
- اسپری‌های استنشاقی که التهاب را کم می‌کند. (کورتیکواستروئیدها)
- سایر داروها که بستگی به وضعیت بیمار دارد.
- در چه شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد؟
- شما دچار حمله آسمي شده‌ايد كه به درمان جواب نمي‌دهد. اين يك وضعیت اورژانسی است.
- علائم جديد و بدون توجيه ایجاد شده باشند.
- داروهاي مورد استفاده در درمان، عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
