لوسمي
- شرح بیماری
مغز استخوان انواع مختلفي از سلول‌هاي خوني را توليد می‌كند كه هر كدام از آنها عملكرد مخصوصي دارند این سلول‌ها عبارتند از:
- گلبول‌هاي سفيد که در برابر عوامل بيماري‌زا، از بدن دفاع می‌كنند.
- گلبول‌هاي قرمز که اكسيژن را به بافت‌هاي بدن حمل می‌كنند.
- پلاكت‌ها که به لخته‌شدن خون و كنترل خونريزي كمك مي‌كنند.
لوسمی نوعي سرطان است. تمام سرطان‌ها از سلول شروع می‌شوند. سلول‌ها، خون و ساير بافت‌هاي بدن را می‌سازند. در بيماران مبتلا به لوسمي، مغز استخوان، گلبول‌هاي سفيد غيرطبيعي توليد مي‌كنند. انواع لوسمی بر اساس سرعت پيشرفت بيماري و بدتر شدن وضعيت بيماري، به دو دسته تقسیم می‌شود:
- لوسمی مزمن که بيماري به آرامی پيشرفت می‌كند.
- لوسمی حاد که بيماري سريع پيشرفت كرده و بدتر می‌شود.
- علائم
فردی که به بیماری لوسمی مبتلا می‌شود علائم زیر در او بروز می‌نماید:
- تب يا تعريق شبانه
- عفونت‌هاي مكرر
- احساس ضعف و خستگي
- سردرد
- خونريزي از لثه، لكه‌هاي بنفش پوستي و خونريزي‌هاي كوچك زير پوستي
- تورم يا احساس ناراحتي در شكم ناشي از بزرگ شدن طحال
- تورم عقده‌هاي لنفاوي بويژه گردن يا زير بغل
- كاهش وزن
اين نشانه‌ها، علائم قطعي بروز لوسمی‌نيستند. عفونت يا مشكلات ديگر نيز ممكن است اين نشانه‌ها را ايجاد كنند.
- علل شایع و عوامل خطر
علت دقيق بروز لوسمی ناشناخته است ولی موارد زیر را می‌توان به عنوان علل این بیماری نام برد:
- مقادير بالاي اشعه
- كار با مواد شيميايي خاص مانند قرار گرفتن در معرض ميزان زياد بنزن در محيط كار
- شيمیدرماني
- سندرم داون و ساير بيماري‌هاي ژنتيك خاص
- عوارض احتمالی
به دنبال لوسمی ممکن است فرد دچار عوارض زیر شود:
- كم خوني
- عفونت
- عوارض شیمی‌درمانی و رادیوتراپی مانند ریزش‌مو، بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ و خشکی و قرمزی پوست و...
- تشخیص
جهت تشخیص لوسمی اقدامات زیر انجام می‌شود:
- معاينه بدني: پزشك بيمار را از نظر تورم غده‌های لنفاوي، طحال و كبد معاينه می‌كند.
- آزمايشات خون: افزايش تعداد گلبول‌هاي سفيد خون، كاهش مقادير پلاكت و هموگلوبين مشاهده می‌شود. آزمايشگاه همچنين خون را از نظر نشانه‌هاي تاثير لوسمی روي كبد و كليه كنترل می‌كند.
- نمونه برداري(بيوپسي): نمونه‌گیری مغز استخوان از استخوان لگن يا ساير استخوان‌هاي بزرگ، تهيه و بررسی می‌كند.
- مطالعات ژنتيكی: آزمايشگاه كروموزوم‌هاي سلول‌هاي نمونه خون محيطي، مغز استخوان و يا غده‌هاي لنفاوي را بررسي می‌كند.
- كشيدن مايع مغزي-نخاعي: پزشك مقداري از مايع مغزي-نخاعي (مايعي كه فضاي اطرف مغز و طناب نخاعي را پر می‌كند) را با استفاده از سرسوزن باريك و دراز خارج و آزمایش می‌كند.
- تصویربرداري از قفسه سينه : تصویربرداري از قفسه‌سينه می‌تواند نشانه‌هاي وجود بيماري در قفسه سينه را آشكار كند.
- درمان
درمان لوسمی به نوع لوسمي، سن بيمار، وجود سلول‌هاي سرطاني در مايع مغزي-نخاعي و سابقه درمان لوسمي، بستگي دارد.
درمان‌های رایج لوسمی عبارتند از:
- شيمیدرماني
- درمان بيولوژيك: اين روش درماني قدرت دفاعي بدن را در برابر سرطان افزايش می‌دهد.
- دارو با سلول‌هاي سرطاني تركيب و سيستم ايمني بدن را قادر می‌سازند تا سلول‌هاي سرطاني را در خون و مغز استخوان، از بين ببرند.
- اشعه درماني( راديوتراپي)
- در صورت بزرگ شدن طحال، ممكن است پزشك با جراحي آن را خارج كند.
- برخي از بيماران، تركيبي از انواع درمان‌ها را دريافت می‌كنند.
- بعد از ناپديد شدن علائم، براي پيشگيري از عود مجدد، از درمان‌هاي نگهدارنده استفاده می‌شود.
- فعالیت
استراحت در طول درمان مهم است ولي پزشكان توصيه مي‌كنند تا حد توان به فعاليت‌هاي عادي خود ادامه دهند.
- رژیم غذایی و تغذیه
- این بیماران نياز به كالري و پروتئين كافي براي پیشرفت بهبودي، به دست آوردن توان و قدرت و داشتن وزن سالم دارند.
- همچنين عوارض جانبي درمان نظير بي‌اشتهايي، تهوع و استفراغ ممكن است غذا خوردن را مشكل كند. طعم غذاها ممكن است متفاوت بنظر برسد.
- پزشك و متخصص تغذيه می‌توانند درمورد روش‌هاي حفظ تغذيه سالم توصيه‌هاي لازم را داشته باشند.
- مراقبت
فردی که مبتلا به بیماری لوسمی است لازم است اقدامات مراقبتی زیر را انجام دهد:
- از آنجايي كه مبتلايان به لوسمی به راحتي دچار عفونت می‌شوند، توصيه می‌گردد كه از حضور در مكان‌هاي پرجمعيت و عمومی خودداری نمایند.
- از تماس با افرادي كه دچار سرما خوردگي و يا ساير بيماري‌هاي مسري هستند، اجتناب نمايند.
- در صورت بروز عفونت، بايستي آن را جدي تلقي نموده و سريعتر درمان را شروع نمود.
- لوسمی و شيمیدرماني موجب حساس شدن دهان و عفوني شدن سريع آن شده و نيز احتمال بروز خونريزي را افزايش می‌يابد. پزشكان توصيه مي‌كنند بيماران معاينات دوره‌ای دنداني كامل داشته باشند.
- در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمائید؟
- جهت بررسی علائم لوسمی در شما یا افراد خانواده
- شما یا افراد خانواده دارای علائم لوسمی‌بودید برای بررسی به پزشک مراجعه نمایید.
- بدتر شدن علايم در طي درمان
- در صورت بروز علايم جديد يا غیرقابل‌توجیه
