سندروم نفروتيك
- شرح بیماری
ادرار از موادي تشكيل مي‌شود كه در نفرون‌ها بر اثر تصفيه خون ايجاد شده‌اند. هر كليه حدود يك ميليون نفرون دارد. هر نفرون از مجموعه‌اي از مويرگ‌هاي باريك به نام گلومرول تشکیل شده است. خون تصفیه نشده ابتدا وارد گلومرول مي‌شود. ديواره‌هاي مويرگ‌ها، منافذي دارند كه اجازه عبور آب و ذرات كوچك مانند نمك‌ها را مي‌دهند، ولي ذرات بزرگتر مانند پروتئين‌ها و گلبول‌هاي قرمز از آنها عبور نمي‌كنند. اگر دیواره این مویرگ‌ها آسیب دیده و نفوذپذیری آنها نسبت به آلبومین یا پروتئین خون افزایش یابد، به این ترتیب مقدار زیادی از پروتئین مورد لزوم بدن از کلیه‌ها دفع می‌شود. مجموعه علائم و نشانه‌هایی ایجاد می‌شود که به آن سندرم نفروتیک می‌گویند.
- شیوع بیماری
این اختلال در جنس مذکر شایع‌تر است و در هر سنی ظاهر می‌شود اما در سن دو تا شش سالگی از شیوع بیشتری برخوردار است. از هر صد هزار نفر تقریباً یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود.
- علائم
به دنبال سندرم نفروتیک علائم به صورت زیر در فرد بروز می‌نماید:
- علائم بیماری مربوط به دفع پروتئین (آلبومین) از کلیه می‌باشد به این ترتیب که با کم شدن مقدار پروتئین و رقیق‌شدن خون، بدن ورم می‌کند. شایع‌ترین محل‌های ورم، اطراف چشم، قوزک پا و بیضه در پسران می‌باشد. در موارد ورم شدید، اختلالات تنفسی و اسهال نیز دیده می‌شود.
- ادرار کف آلود
- بی‌اشتهایی ، تهوع و استفراغ
- خستگی ، بی حالی، رنگ پریدگی
- افزایش وزن
- علل شایع و عوامل خطر
از عللی که در ایجاد سندرم نفروتیک دخالت دارند به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
- علت ناشناخته
- به علت اختلالاتی از جمله دیابت، لوپوس و اختلالات عروقی
- علل مادرزادی که بلافاصله پس از تولد بروز می‌کند.
- عوارض احتمالی
به دنبال بروز سندرم نفروتیک عوارض زیر در فرد بروز می‌نماید:
- عود مجدد بیماری
- نارسایی مزمن کلیه
- تشخیص
پزشک جهت تشخیص سندرم نفروتیک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- گرفتن شرح‌حال و علائم و نشانه‌های بیماری توسط پزشک متخصص
- جمع‌آوری ادرار 24 ساعته برای تشخیص وجود پروتئین، همچنین چربی و گلبول قرمز نیز ممکن است در ادرار دیده شود.
- در آزمایشات خون، کاهش آلبومین، افزایش کلسترول ، گلوکز و اوره دیده می‌شود.
- سونوگرافی
- نمونه‌برداری از کلیه برای تشخیص انواع سندرم نفروتیک بنا به نیاز بیمار و تشخیص پزشک
- درمان
هدف از درمان، کاهش ترشح پروتئین در ادرار، جلوگیری از عفونت و کم‌شدن ورم می‌باشد.
- در مراحل اولیه بیماری، درمان با کورتون آغاز می‌شود اصلی‌ترین داروی این گروه، قرص پردنیزولون می‌باشد که باید طبق دستور پزشک و در زمان تعیین شده مصرف شود. اغلب بیماران به این دارو خیلی خوب پاسخ می‌دهند و دفع پروتئین طی دو تا سه هفته مهار می‌شود.
- در صورت عود مجدد بیماری و عدم پاسخ بیمار به کورتون، از داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شود.
- در صورتی که ورم شدید منجر به بروز عوارض گوارشی و تنفسی شود، از داروهای ادرارآور مانند فروزماید (لازیکس) استفاده می‌شود.
- فعالیت
در زمان ابتلا به سندرم نفروتیک فعالیت خود را به صورت زیر محدود و برنامه ریزی نمائید:
- فعاليت خود را كاهش دهيد. از تحرك بيش از حد اجتناب كرده و خود را زياد خسته نكنيد.
- خواب شبانه را افزايش داده و در طي روز نيز زمان‌هايي را براي استراحت در نظر بگيريد.
- اگر مجبور به استراحت در بستر هستيد، به منظور پيشگيري از لخته‌شدن خون در وريدهاي اندام تحتاني، ساق پا را به طور مكرر خم و راست كنيد.
- از اطرافیان خود در فعالیت‌های روزانه به منظور حفظ انرژی کمک بگیرید.
- در صورتی که وضعیت کلیه رو به بهبودی است و پزشک اجازه می‌دهد؛ هر چه سریع تر فعالیت خود را شروع کنید.
- فعاليت‌هایي مانند حمام كردن و لباس پوشيدن و قدم زدن به مدت كوتاه را به تدريج شروع كرده و براي جلوگيري از خستگي زياد در فواصل لازم استراحت كنید.
- با نظر پزشک برای خود برنامه ورزشی مناسب تنظیم کنید و آن را به طور منظم انجام دهید.
- رژیم غذایی و تغذیه
در زمان ابتلا به سندرم نفروتیک رژیم غذایی خود را به صورت زیر تنظیم نمائید:
- کودک مبتلا به سندرم نفروتیک غالبا بی‌اشتها بوده که به دلیل ضعف عمومی و تورم سیستم گوارشی است، در نتیجه وادار کردن کودک به مصرف کالری کافی در پیشگیری از سوء تغذیه موثر است.
- غذا خوردن به مقادیر کم و مکرر باید صورت گیرد.
- غذا باید کم‌نمک و کم‌چرب باشد. از مواد غذایی شور و دارای سدیم بالا مانند چیپس، پفک، سوسیس و کالباس، زیتون، خیار شور، انواع سس، رب‌های آماده، ماهی شور و دودی، چوب‌شور، آب‌گوشت و سبزیجات آماده استفاده نکنید.
- از پزشک برای نوشتن یک برنامه‌ی غذایی یا ارجاع به یک متخصص تغذیه سوال کنید.
- افزایش دریافت پروتئین رژیم‌غذایی تنها زمانی که میزان دفع پروتئین از ادرار زیاد باشد ضرورت دارد.
- میزان مصرف مایعات باید تقریبا معادل میزان دفع ادرار در 24 ساعت باشد.
- از یک رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل و غذاهای کم چربی پیروی کنید.
- در صورت مصرف الکل یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار، آن را از رژیم غذایی خود حذف نمایید.
- در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
- در صورت مشاهده علائم عود بیماری مانند ورم در اطراف چشم، بی‌اشتهایی، خستگی، تحریک‌پذیری ، تب و ...
- در تاریخ‌های تعیین شده توسط پزشک جهت معاینه و آزمایش‌های دوره‌ای
