تب در كودكان
شرح
هيپوتالاموس غده‌اي در مغز است که مانند يك ترموستات عمل مي‌كند و با درك صحيح ميزان دماي مناسب براي بدن پيامي را به سيستم‌هاي عصبي ارسال و آنها را براي رسيدن به دماي مطلوب آماده مي‌كند. دماي طبيعي بدن 37 درجه سانتي‌گراد است البته در برخي افراد اندكي درجه حرارت بدن بالاتر يا پايين‌تر است. همچنين دماي بدن در طول شبانه‌روز متغير است؛ در صبح اندكي پايين‌تر و در عصر اندكي بالاتر مي‌رود. وقتي ويروسي وارد بدن و خون كودك شود موجب تغييراتي در خون و گلبول‌هاي سفيد و درجه حرارت بالا براي دفاع مي‌شود. هيپوتالاموس با درك اين موضوع به سيستم عصبي دستور مي‌دهد درجه حرارت بدن بالا برود و دماي بدن ممکن است از 38 تا 40 درجه برسد. تب نشانه مقابله سیستم ایمنی بدن با عفونت است.
میزان طبیعی دمای بدن
درجه حرارت طبیعی بدن با دماسنج دهانی ٣۷ درجه سانتی گراد و با دماسنج داخل مقعد 5/37 است. درجه حرارت بالای 5/37 مقعدی و بالاتر از ٣٨ دهانی، تب نام دارد.
عوامل موثر در تغییرات دمای بدن
- فعالیت شدید بدنی
- دمای محیط
- پوشش و لباس
انواع تب
- تب ممتد و مداوم که به تدریج بالا رفته و مدت چند روز به حالت ثابت مانده و بیشتر از ۱ درجه تغییری ندارد و به تدریج افت می‌کند مانند بیماری‌های سینه پهلو (پنومونی)، تب تیفوئید، عفونت مجاری ادرار و تب مالت
- تب متناوب موجی که در طول بیماری دمای بدن پیوسته بالا می‌ماند اما شدت آن بصورت موجی و منظم کم و زیاد (بیشتر از ۱ درجه) می‌شود مانند تب اندوکاردیت (التهاب پرده آنکارد قلب)
- تب متناوب یا متقاطع در بیمار که به صورت متناوب و موجی رخ داده ولی در یک دوره زمانی منظم تب قطع شده و دوباره دمای بدن بالا می‌رود مانند تب مالاریا، عفونت خون و تب سیاه
- تب عود کننده که تغییرات دمایی در بدن در یک دوره زمانی (مثلا دو هفته) در بیمار بطور متناوب و با سرعت زیاد دیده می‌شود مانند (هوچکین)
علائم
وجود علائم زیر همراه با تب نیز می‌تواند نشانه جدی بودن مشکل باشد:
- درجه حرارت بالاتر از 38 درجه سانتی گراد در کودکان و بزرگسالان
- لرز، سردی اندام‌ها
- درد عضلات و مفاصل
- سردرد
- عرق متناوب
- افزایش سرعت ضربان قلب و یا تپش قلب
- قرمزی پوست و وجود دانه‌های کوچک قرمز- ارغوانی روی بدن که با فشار دادن سفید نمی‌شوند.
- احساس غش کردن، سرگیجه و یا گیجی
- ضعف بدنی، کاهش اشتها، بی حالی، رنگ پریدگی
- در دمای بسیار بالا 40 درجه سانتی‌گراد علائم تشنج، توهم و یا سردرگمی رخ می‌دهد.
- ناتوانی در بلعیدن غذا و آب دهان
علل شایع
- عفونت‌های ویروسی و باکتریایی از جمله ذات الریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونت گوش و برونشیت، اسهال و استفراغ
- واکسیناسیون اخیر درکودکان
- دندان درآوردن در کودکان
- بیماری‌های التهابی خاص و یا اختلالات خود ایمنی، از جمله آرتریت روماتوئید و بیماری کرون
- سرطان‌ها
- برخی از داروها
عوارض احتمالی
- بالا رفتن ناگهاني تب از 38.9 به 40.5 درجه سانتي گراد ممكن است سبب تشنج شود.
تشخیص
- يك راه سريع اين است كه پيشاني كودك را ببوسيم يا لمس كنيم. اگر احساس مي‌كنيد كه پيشاني كودك داغ است احتمالاً تب دارد.
- استفاده از دماسنج (ترمومتر) مي‌تواند شما را مطمئن كند.
- همراه با داشتن علائم عمومی‌تب
درمان
با توجه به سن کودک اقدامات زیر انجام می‌شود:
- اگر کودک بین سه ماه تا سه ساله است، در صورت تب خفیف تا 8/37 نیاز به دارو ندارد و فقط مرتب درجه حرارت وی را اندازه بگیرید.
- در صورتی که کودک همراه با تب بی قراری داشت یا درجه حرارت بدن بیشتر از 8/37 شد، داروی ضدتب و در صورت صلاح دید با توجه به نوع تشخیص آنتی بیوتیک شروع می‌شود.
- اگر سن کودک کمتر از سه ماه است و تب بالای ٣٨ درجه دارد هیچ دارویی به کودک خود ندهید و او را سریعا نزد پزشک ببرید. تب ممکن است نشانه عفونت خطرناک و جدی باشد.
در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
- در صورت طولانی شدن مدت زمان تب
- تب بالای ٣٨ در کودکان زیر سه ماه، تب بالای ۳۸/۲ در کودکان سه تا شش ماه، تب بالای ۳۸/۸ در کودکان بالای شش ماه
- علائم همراه تب مانند تهوع و استفراغ، خشکی دهان، بی قراری شدید، رنگ پریدگی، سردرد شدید، تورم مفاصل، سفتی گردن، درد شدید شکم، برجسته شدن قسمت‌های نرم سر، افت سطح هوشیاری و مشکلات تنفسی
- جهت ادامه درمان و معاینات دوره‌ای
- در صورت مشاهده تب بالا در کودک
