بزرگي پروستات
شرح بیماری
غده پروستات، غده‌ای به اندازه یک گردوی کوچک در بدن مردان است که بین مثانه و پیشابراه قرار دارد. مجرای ادرار پس از شروع از گردن مثانه از وسط پروستات عبور می‌کند بنابراین هر گونه مشکل در پروستات ممکن است جریان ادرار را تحت تاثیر قرار دهد. کار اصلی پروستات در مردان کمک به خروج مایع منی است.
تحت تأثیر بعضی عوامل، این غده شروع به بزرگ شدن می‌کند تا جایی که حتی می‌تواند به پیشابراه فشار بیاورد و موجب تنگ شدن مجراي پيشابراه شود در نتیجه ماهيچه‌هاي مثانه نيروي بيشتري براي خارج كردن ادرار از داخل پيشابراه تنگ صرف مي‌كنند كه اين کار موجب كلفت‌تر شدن ماهيچه‌هاي مثانه مي‌شود. تغيير در ديواره مثانه سبب مشكلات ادراري از جمله تكرر ادرار می‌شود. بزرگ شدن خوش‌خیم است؛ یعنی سرطانی نیست و در ضمن باعث ایجاد سرطان نیز نمی‌شود. 30 درصد مردان بین ۴۰-۵۰ سال و ۵۰ درصد مردان بین ۵۰-۶۰ سال و ۷۰درصد مردان بین ۶۰-۷۰ سال مبتلا به بزرگی پروستات می‌شوند.
علائم
علائم و نشانه‌های بزرگی پروستات بر اساس شدت انسداد به سه نوع خفیف، متوسط و شدید تقیسم می‌شوند.
- نوع خفیف: سوزش مختصر ادراری، کاهش مختصر فشار و سرعت ادراری دیده می‌شود ولی تخلیه مثانه خوب انجام می‌شود و فرد علی‌رغم علائم از تخلیه ادراری شکایت ندارد.
- نوع متوسط: دوشاخه شدن ادرار، تأخیر در شروع ادرار، قطع و وصل شدن ادرار، احساس فوریت در دفع ادرار، شب بیدار شدن‌های مکرر و زور زدن هنگام تخلیه ادرار ، چکیدن ادرار بعد از اتمام دفع، درد در ناحیه کمر، لگن یا کشاله ران، احساس و باقیماندن زیاد ادرار در مثانه.
- نوع شدید: ادرار بسیار باریک و تخلیه ادراری کاملاً مشکل و اذیت کننده شده و فرد ممکن است دچار احتباس ادراری شود که در اینصورت باید برای بیمار سوند ادراری گذاشته شود.
علل شایع
از عللی که باعث ایجاد این بیماری می‌شود به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
- با افزایش سن، پروستات به هورمون‌های مردانه حساس‌تر شده و بزرگ می‌شود.
- تغییرات هورمونی
- ژنتیک: گفته می‌شود که افرادی که زیر 60 سال دچار نوع پیشرفته بزرگی خوش‌خیم پروستات می‌شوند، احتمالا به نوع ارثی این بیماری دچار می‌باشند.
عوامل خطر
از عوامل خطری که می‌توانند در بروز بزرگی پروستات دخیل باشند به موارد زیر می‌توان اشاره نمود :
- سابقه کشیدن سیگار
- مصرف الكل زياد
- فشار خون بالا
- بيماري قلبي
- ديابت
- نوع تغذیه
عوارض احتمالی
به دنبال بزرگی پروستات ممکن است عوارض زیر در بیمار بروز نماید:
- مثانه ضعيف و ممكن است متسع و به ساير اعضاي بدن فشار وارد كند.
- آسيب كليه به دليل پس زدن ادرار از مثانه به كليه
پیشگیری
اقدامات زیر جهت پیشگیری از بزرگی پروستات انجام می‌شود:
- به طور دائم کلم بروکلی یا سویا، هويج، چغندر، شلغم، کنگر فرنگي و انواع کلم مصرف کنید.
- مصرف کافی انواع ویتامین‌ها به ویژه ویتامین E و C نیز توصیه می‌شود. آجیل، تخمه آفتابگردان، بادام و جوانه گندم غنی از ویتامین E است.
- همچنین دریافت میزان کافی مواد معدنی به ویژه روی و سلنیوم نیز در سلامت پروستات مفید است. تخم کدو، ماهی و غذاهای دریایی، گوشت و روغن دانه‌های روغنی سرشار از این مواد معدنی است.
- از تماس با تشعشع خودداري کنید.
- از بي بند و باري جنسي خودداري شود.
- سيگار و مصرف الکل را ترک کنید.
- ورزش و فعالیت‌های فیزیکی منظم داشته باشید.
- بطور منظم ازمایشات دوره ای سلامت را انجام دهید.
تشخیص
جهت تشخیص بزرگی پروستات پرشک اقدامات تشخیصی زیر را انجام می‌دهد:
- معاينه مقعدي توسط پزشك: پزشک دستكش مي‌پوشد و براي لغزنده شدن به آن ژل مي‌زند سپس انگشت خود را داخل مقعد مي‌كند تا پروستات شما را لمس كند . اين آزمون به پزشك اين امكان را مي‌دهد تا اندازه و موقعيت پروستات را تخمين بزند.
- آزمایش خون يا آنتي ژن مخصوص پروستات (PSA)
- سونوگرافی
- نمونه برداری از پروستات
- سیستوسکوپی: براي اين آزمون پزشك با استفاده از يك لوله باريک و انعطاف پذير از طريق مجاري ادرار مثانه و پروستات را نگاه مي‌كند.
درمان
جهت درمان بزرگی پروستات پزشک اقدامات درمانی زیر انجام می‌دهد:
- درمان بزرگی پروستات بسته به شدت علائم است. نوع خفیف و متوسط اغلب درمان دارویی و در نوع شدید درمان جراحی براي برداشتن بافت اضافي پروستات و كاهش فشار بر پيشابراه، پیشنهاد می‌شود.
- درمان‌هاي جديد شامل جراحي ليزري، گشاد کردن پروستات توسط بالون از راه پیشابراه، منجمد كردن بافت پروستات و درمان گرمايي با ميكروويو (حرارت دادن بافت پروستات با ميكروويو)
در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
- همه مردانی که بیشتر از 40 سال سن دارند باید سالی یک بار در صورت ظاهر شدن یا نشدن علائم به پزشک مراجعه کنند تا معاینات لازم بر روی آنها صورت بگیرد.
- افراد پرخطر ابتلا شامل مردانی هستند كه پدر يا برادر آنها دچار بيماري پروستات شده‌اند و چكاپ منظم آنها را از سلامتشان مطمئن مي‌سازد.
- جهت پیگیری درمان پس از ایجاد بیماری بطور منظم
- در صورت بدتر شدن علائم بیماری با وجود درمان دارویی
