دياليز وانواع آن

دیالیز (Dialysis) چیست | دیالیز و انواع آن

کلیه‌ها با حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن شما، خون را تصفیه می‌کنند. این مواد زائد به مثانه فرستاده می‌شوند تا با ادرار دفع شوند. در صورتی که کلیه‌ها دچار مشکل شده و نتوانند این عمل را به‌خوبی را انجام دهند، دیالیز عملکرد آن‌ها را انجام می‌دهد. نارسایی کلیه در مرحله‌ی نهایی زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد عملکرد طبیعی خود را داشته باشند.

دیالیز نوعی درمان است که در آن با استفاده از دستگاه، عمل تصفیه خون انجام می‌شود. این عمل زمانی که کلیه‌ها نمی‌توانند به‌خوبی کار کنند موجب می‌شود تا مایعات و الکترولیت‌ها در تعادل باقی بمانند. می توانید با بهترین متخصص کلیه و مجاری ادراری صحبت کنید .

چرا باید از دیالیز استفاده کرد؟

کلیه‌ها با عملکرد خود آب اضافی، مواد زائد و سایر ناخالصی‌ها را از بدن دفع می‌کنند. همچنین به کنترل فشار خون و تنظیم عناصر شیمیایی در خون نیز کمک می‌کنند. این عناصر ممکن است شامل سدیم و پتاسیم باشد. کلیه‌ها جذب بهتر کلسیم توسط بدن را نیز بهبود می‌بخشند.

زمانی که کلیه‌ها به دلیل بیماری یا آسیب نتوانند این کارها را به درستی انجام دهند، دیالیز می‌تواند حالت عادی بدن را تا حد ممکن بالا نگه دارد. بدون دیالیز، نمک‌ها و سایر مواد زائد در خون جمع شده و بدن شما را مسموم کرده و به سایر اندام‌ها نیز آسیب وارد می‌کند. با این وجود دیالیز درمانی برای تمامی بیماری‌های کلیوی نیست و اگر در مورد عملکرد صحیح کلیه‌های خود نگرانی دارید، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

انواع دیالیز کدامند؟

به طور کلی سه نوع دیالیز وجود دارد که قصد داریم به آن‌ها بپردازیم.

همودیالیز (Hemodialysis)

همودیالیز از متداول‌ترین نوع دیالیز است. در این نوع از کلیه‌ی مصنوعی برای حذف مواد زائد و مایعات اضافی از خون استفاده می‌شود. خون از بدن خارج شده و از طریق کلیه‌ی مصنوعی فیلتر می‌شود و سپس خون فیلتر شده با کمک دستگاه دیالیز به بدن بازگردانده می‌شود.

برای رساندن خون به کلیه‌ی مصنوعی پزشک نقاطی را برای ورود به رگ‌های خونی و برقراری ارتباط با جریان خون ایجاد می‌کند که عبارتنداز:

کاتتر دسترسی عروقی: در این نوع، سوراخی به رگ بزرگ گردن شما ممکن است وارد شود.

فیستول AV و پیوند AV هر دو برای درمان‌های طولانی‌مدت دیالیز طراحی شده‌اند. افرادی که فیستول AV دریافت می‌کنند، دو تا سه ماه پس از جراحی بهبود یافته و آماده شروع همودیالیز هستند و همچنین افرادی که پیوند AV دریافت می‌کنند، طی دو تا سه هفته آماده می‌شوند. کاتترها برای استفاده‌ی کوتاه مدت یا موقتی طراحی شده‌اند.

 

درمان‌های همودیالیز معمولاً سه تا پنج ساعت طول می‌کشد و سه بار در هفته انجام می‌شود. با این حال، درمان همودیالیز نیز می‌تواند در جلسات کوتاه‌تر و مکرر انجام شود. بیشتر درمان‌های همودیالیز در بیمارستان، مطب پزشک یا مرکز دیالیز انجام می‌شود.

طول درمان به اندازه و جثه‌ی بدن، میزان مواد دفعی بدن و وضعیت سلامتی شما بستگی دارد. بعد از اینکه مدت‌زمان زیادی تحت همودیالیز قرار گرفتید، ممکن است پزشک تشخیص دهد که شما برای دیالیز در منزل آماده هستید. این مورد برای افرادی که به درمان‌های طولانی‌مدت نیاز دارند رایج‌تر است.

 

دیالیز صفاقی (Peritoneal Dialysis)

این نوع شامل جراحی برای کاشت کاتتر صفاقی در شکم است. کاتتر به فیلتر شدن خون بدن شما توسط صفاق که یک غشایی در شکم شما می‌باشد، کمک می‌کند. زمانی که دیالیز مواد زائد را از جریان خون خارج می‌کند، از شکم نیز خارج می‌شود. این روند چند ساعت طول می‌کشد و ۴ تا ۶ بار در روز نیاز به تکرار دارد. هرچند که می‌توان تبادلات مایعات را هنگام بیداری یا خواب انجام داد. انواع مختلفی از دیالیز صفاقی وجود دارد که موارد اصلی آن عبارت‌اند از:

دیالیز صفاقی مداوم (CAPD): در روش CAPD شکم شما در طول روز چندین بار پر و تخلیه می‌شود. این روش به دستگاه نیاز ندارد و باید زمان هشیاری و بیداری انجام شود.

دیالیز صفاقی چرخه‌ای (CCPD): CCPD از دستگاهی برای به چرخش درآوردن مایعات داخل شکم شما استفاده می‌کند. این روش معمولاً در شب و هنگام خواب انجام می‌شود.

دیالیز صفاقی متناوب (IPD): این درمان معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود، اگرچه در منزل نیز امکان انجام آن وجود دارد. برای IPD از همان دستگاه CCPD استفاده می‌شود با این تفاوت که روند کار بیشتر طول می‌کشد.

چگونه برای دیالیز آماده شویم؟

قبل از اینکه اولین عمل دیالیز را انجام دهید، پزشک برای دسترسی به جریان خون شما یک لوله یا دستگاه را در مکان مناسب قرار داده است. این کار بسیار سریع انجام می‌شود و معمولاً همان روز ترخیص می‌شوید. در طول درمان‌ لباس‌های راحتی بپوشید و دستورالعمل‌های پزشک خود را به‌خوبی و با دقت انجام دهید.

 

چه نوع دیالیزی را می‌توان در منزل انجام داد؟

هردو نوع همودیالیز و دیالیز صفاقی را می‌توان در منزل انجام داد، اما در همودیالیز به یک فرد دیگر برای کمک نیاز خواهید داشت، در صورتی که نوع صفاقی را به تنهایی نیز می‌توانید، انجام دهید. فردی که برای کمک در همودیالیز نیاز دارید می‌تواند یک پرستار یا یک عضو از خانواده و دوست شما باشد. برای هر دو نوع نحوه‌ی انجام و کار با دستگاه دیالیز توسط پزشک به شما آموزش داده خواهد شد.

قطع دیالیز

دیالیز چقدر طول می کشد؟

اگر دیالیز خود را می‌خواهید قطع کنید، از پزشک خود درخواست کنید تا وزن و فشار خون شما را مورد بررسی قرار دهد. این اندازه‌گیری‌ها به تشخیص میزان اثربخشی دیالیز در شما کمک می‌کند. قبل از قطع درمان خود هرگونه نگرانی را با پزشک متخصص در میان بگذارید. همچنین می‌توانید با یک روانشناس نیز در ارتباط باشید. در صورتی که نارسایی کلیه درمان نشده و دیالیز قطع شود، می‌تواند مرگ را به دنبال داشته باشد

 

پمفلت دیالیز  و انواع آن

تهیه کننده : واحددياليز

مرداد 1402