استئو ساركوما
- شرح بیماری
استئوسارکوما شایعترین سرطان استخوان است که در تمامی سنین دیده می‌شود، ولی ۷۵ درصد بیماران کمتر از ۲۰ سال دارند. اگرچه سایر انواع سرطان‌ها در نهایت می‌توانند به استخوان‌های بدن گسترش یابند اما اوستئوسارکوم یکی از معدود انواع سرطان‌های استخوانی است که در واقع از استخوان‌ها آغاز شده و گاهی نیز به سایر قسمت‌ها و بافت‌های بدن پیشرفت می‌کند. از آنجا که اوستئوسارکوم معمولا از سلول‌هایی که موجب رشد استخوان‌ها می‌شوند، آغاز می‌شود لذا عمدتا نوجوانانی را مبتلا می‌کند که در سن رشد قرار دارند. در حال حاضر روش موثری برای پیشگیری از ابتلا به این نوع سرطان وجود ندارد، اما با تشخیص و درمان به موقع و مناسب بیشتر کودکان مبتلا به آن بهبود پیدا می‌کنند.
- علائم
در این بیماری علائم به صورت زیر مشاهده می‌شود:
- شایعترین علائم این سرطان درد و تورم در دست و پا است. این مشکلات اغلب در استخوان‌های بلندتر بدن مانند استخوان‌های بالا یا پایین زانو و در بالای دست در نزدیکی شانه‌ها بروز می‌کند.
- احساس درد ممکن است در هنگام ورزش کردن یا به هنگام شب تشدید شده و پس از گذشت چندین هفته از آغاز درد ناحیه دردناک شده متورم و بزرگ می‌شود.
- درد در هنگام فشار دادن استخوان بیشتر می‌شود.
- قرمزی پوست در قسمتی از اندام مشاهده می‌شود.
- کم‌خونی: به دلیل درگیری استخوان با سرطان و تخریب آن، وظیفه‌ی خون‌سازی به خوبی انجام نخواهد شد.
- در صورتی که سرطان در پاها بروز کند کودک ممکن است پس از مدتی دچار لنگی بی دلیل شود.
- در بعضی از افراد یک توده قابل لمس نیز قابل تشخیص است.
- در برخی موارد اولین علامت بیماری شکستگی بازو یا پا است و علت آن این است که سرطان استخوان‌ها را تضعیف کرده و آنها را مستعد شکستگی می‌کند.
- سایر علائم عبارتند از: تب، کاهش وزن و اشتها، بیقراری در اعضای انتهایی و افزایش کلسیم خون به همراه عوارض و علائم آن.
- علل شایع و عوامل خطر
از عللی که در بروز این بیماری دخیل هستند به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
- در پسران نوجوان که قد بلندتر از حد متوسط همسالان خود هستند، خطر ابتلا به بیماری به مراتب بیشتری دارند.
- جهش‌های ژنتیکی
- کودکانی که یکی از سرطان نادر را به ارث برده باشند.
- پرتوتابی و دریافت پرتوهای یونیزان در سنین پایین احتمال ابتلا به سرطان استخوان را بالا می‌برد.
- برخی بیماری‌ها و التهاب‌های استخوان نیز در ابتلا به سرطان استخوان موثرند.
- عوارض احتمالی
شیمی‌درمانی انجام شده برای درمان این بیماری خود می‌تواند عوارض جانبی کوتاه‌مدت و بلندمدتی را در پی داشته باشد. علاوه برآن اقدام نکردن برای درمان این بیماری می‌تواند باعث شود که بیماری به سایر نواحی منتشر شود و روند درمان را مشکل‌تر کند.
- پیشگیری
جهت پیشگیری از این بیماری اقدامات زیر را انجام دهید:
- اجتناب از قرار گرفتن در معرض پرتوهای یون‌زا و مواد شیمیایی سرطان‌زا
- درمان به موقع بیماری‌های التهابی و عفونی (در هر نقطه از بدن)
- انجام ورزش و تحرک روزانه و منظم (جهت استحکام بخشی سیستم اسکلتی)
- رژیم غذایی کنترل‌شده
- تشخیص
پزشک جهت تشخیص این بیماری از اقدامات تشخیصی زیر استفاده می‌نماید:
- معاینه توسط پزشک
- رادیوگرافی
- آزمایش‌های خونی
- نمونه‌برداری (بیوپسی) از استخوان
- سی.تی.اسکن و ام.آر.آی
- درمان
پزشک جهت درمان این بیماری اقدامات درمانی زیر را انجام می‌دهد:
- جراحی به منظور برداشتن سلول‌های سرطانی و یا تومورها: در حین جراحی بافت سرطانی با مقداری از استخوان سالم اطرافش برداشته می‌شود. محل خالی شده یا با یک فلز که به جای استخوان گذاشته می‌شود جایگزین می‌شود و یا از پیوند استخوان استفاده می‌شود.
گاهی اوقات وسعت رشد تومور آنقدر زیاد است که به عروق و اعصاب اندام به شدت آسیب می‌زند. در این موارد ممکن است بهترین راه برای بیمار قطع عضو باشد.
- شیمی‌درمانی نیز نوعی دیگر از درمان است که در آن از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های ناخواسته در بدن هم قبل و هم بعد از انجام عمل جراحی استفاده می‌شود تا اندازه تومور را کوچکتر کرده و انجام جراحی راحت‌تر و بهتر شود.
- رادیوتراپی: استئوسارکوم معمولا به رادیوتراپی پاسخ خوبی نمی‌دهد ولی در بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند ممکن است برای از بین بردن باقیمانده‌های احتمالی تومور از رادیوتراپی استفاده شود.
- درمان‌های حمایتی: از داروهای ضد درد بنا بر وضعیت و شدت درد بیمار، داروهای ضد استفراغ، ضد التهاب و آنتی‌بیوتیک استفاده خواهد شد.
- فعالیت
در این بیماری فعالیت خود را به صورت زیر برنامه‌ریزی نمائید:
- باید فعالیت‌های خود را محدود ساخته و در هنگام حرکت کردن مراقب باشید تا آسیبی به شما وارد نشود.
- سعی کنید استراحت کنید و در زمان استراحت در تخت جهت جلوگیری از ایجاد لخته در پاها، انگشتان و مچ پاهای خود را تکان دهید.
- در صورت اجازه پزشک می‌توانید ورزش‌های سبک مانند پیاده روی را انجام دهید.
- رژیم غذایی و تغذیه
در این بیماری رژیم غذایی خود را به صورت زیر برنامه ریزی نمائید:
- از مصرف غذاهای ادویه‌دار تند، پر روغن و یا سرخ شده بپرهیزید.
- غذا را به دفعات بیشتر (شش وعده غذایی) و به مقدار کمتر در طی روز مصرف کنید.
- رژیم غذایی پرپروتئین (شیر، پنیر و ماهی، جوجه، تخم مرغ به جای گوشت قرمز) داشته باشید.
- مواد غذایی حاوی پتاسیم فراوان مانند موز و سیب زمینی مصرف کنید.
- به میزان کافی مایعات مصرف کنید، اما در حین غذا خوردن از مصرف مایعات بپرهیزید.
- در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
- اگر کودک یا نوجوان شما هر یک از علائم این بیماری را دارد باید فورا با پزشک متخصص موضوع را درمیان بگذارید.
- در زمان‌های تعیین شده توسط پزشک معالج جهت ادامه درمان مراجعه نمایید.
- در صورت مشاهده علائم زیر حین استفاده از داروهای شیمی‌درمانی به پزشک خود مراجعه نمایید:
- درد، سوزش، قرمزی، کاهش تحمل نسبت به حرارت غذا و یا وجود زخم در دهان
- وجود تب، لرز و یا هر نوع علامت مشکوک به عفونت (مانند قرمزی، تورم، درد، ترشحات غیر طبیعی، تکرر ادرار، سرفه‌های همراه با خلط فراوان)
- خونریزی از بینی، خونریزی خود به خودی از لثه‌ها، کبود شدگی بدون دلیل در هر جایی از بدنتان، خلط خونی، استفراغ خونی، وجود خون در ادرار (ممکن است بعد از مصرف این دارو ادرار شما قرمز شود) ، خونریزی خیلی شدید در هنگام قائدگی، وجود درد شدید در شکم، درد غیر معمول در مفاصل، سردرد، بیقراری، گیجی و یا احساس عدم تعادل
