سرطان ريه
- شرح بیماری
سرطان ریه با رشد غیر طبیعی خارج از کنترل سلولهای ریه آغاز میگردد که میتوانند به بافتهای مجاور حمله کنند و تشکیل تومور دهند. سرطان ریه در هر نقطه از ریهها میتواند شروع شود و بر هر بخشی از سیستم تنفسی تاثیر گذارد. سلولهای سرطانی قادر به پخش شدن و متاستاز به غدد لنفاوی و سایر نقاط بدن هستند.
سرطان ریه به دو بخش سرطان سلولهای کوچک ریه و سرطانسایر سلولهای ریه تقسیم میشود. سرطان سلولهای کوچک ریه معمولاً سریعتر رشد میکند و بسیار بیشتر از سرطان سلولهای دیگر گسترش مییابد.
سرطان ریه بیشترین میزان مرگ و میر در میان سرطانها را داراست. افرادی که سیگار مصرف میکنند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این نوع سرطان قرار دارند.
- مراحل پیشرفت سرطان ریه
- مرحله اول: در این مرحله معمولا تومور کوچکتر از 5 سانتیمتر میباشد، فقط محدود به ریه بوده و به دیگر گرههای لنفاوی گسترش پیدا نکرده است.
- مرحله دوم: در این مرحله تومور ریه بزرگتر از 5 سانتیمتر بوده و تومورهای بسیار کوچکی به دیگر اندامهای داخلی مجاور از جمله دیواره قفسه سینه، دیافراگم، گرههای لنفاوی اطراف و ... انتشار پیدا میکنند.
- مرحله سوم: در این مرحله تومور بسیار بزرگ شده و به اندامهای مجاور ریه گسترش پیدا میکند.
- مرحله چهارم: در این مرحله سرطان به دیگر اندامهای داخلی بدن گسترش پیدا میکند.
- علائم
سرطان ریه در مراحل اولیه خود دارای هیچ علامتی نمیباشد اما در مراحل پیشرفته ممکن است علائم زیر ظهور کند:
- سرفههای جدیدی که متوقف نمیشوند
- تغییر در حالت سرفهها، وجود خون در سرفه حتی یک لکه بسیار کوچک
- خس خس سینه، خشونت صدا، احساس تنگی نفس، درد قفسه سینه
- خلط خونی، سردرد، کمر درد
- کاهش وزن بدون دلیل
- علل شایع و عوامل خطر
- بیشتر سرطانهای ریه با سیگار کشیدن ایجاد میشوند. در چنین شرایطی هم افراد سیگاری و هم افرادی که در معرض دود سیگار بودهاند نسبت به افرادی که هرگز سیگار نکشیدهاند و هرگز در معرض دود سیگار نیز نبودهاند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار میگیرند، اما گاهی سرطان ریه در افرادی که هرگز سیگار نکشیدهاند هم ایجاد میشود.
- پزشکان بر این باور هستند که مصرف سیگار با تخریب سلولهای ریه منجر به ایجاد سرطان میشود. هنگامی که دود سیگار (که پر از مواد سرطان زا مانند کارسینوژن است) وارد ریههای شما میشود، فرایند تخریب سلولهای ریوی شما بلافاصله آغاز میشود. در مراحل ابتدایی ریه خود قادر به ترمیم سلولهای تخریب شده میباشد اما با گذشت زمان و ادامه مصرف سیگار این ترمیم غیرممکن میشود و تخریب سلولی حاصل منجر به عملکرد غیرعادی سلولها و ایجاد سرطان میشود.
- مجاورت آرسنیک، آزبست، گرد و خاک حاوی رادیواکتیو، یا رادون خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد. افرادی که در مجاورت تشعشعات محل کار یا در اماکن پرخطر هستند، در معرض خطر بیشتری به ابتلا به سرطان ریه هستند.
- سابقه خانوادگی سرطان ریه
- عوارض احتمالی
- تنگی نفس: سرطان ریه با مسدود کردن مجاری اصلی هوایی و همچنین در اثر ایجاد تجمع مایعات اطراف ریهها فرایند تنفس را دشوار میکند.
- سرفه خونی: سرطان ریه میتواند منجر به ایجاد خونریزی در مجاری هوایی شود، این خونریزی گاهی چنان شدید میشود که نیاز به تداخلات جدی پزشکی دارد.
- درد: در صورتی که سرطان ریه به دیگر بخشهای بدن مثلا به استخوانها گسترش پیدا کرده باشد ایجاد درد میکند.
- تجمع مایع در قفسه سینه: در صورت بروز این شرایط مایع تجمع یافته در قفسه سینه باید توسط پزشک یا پرستار تخلیه شود. این عارضه منجر به تنگی نفس میشود.
- گسترش سرطان در بدن: سرطان ریه در اغلب اوقات به دیگر نواحی بدن از جمله مغز و استخوانها منتشر میشود.
- تشخیص
- در صورتی که بیش از 55 سال داشته باشید، سیگار مصرف کنید یا در معرض دائمی دود سیگار باشید بهتر است سالانه از طریق سی.تی.اسکن از سلامت ریههای خود اطمینان حاصل کنید.
- تصویر برداریهای تشخیصی: با بررسی تصاویری که با استفاده از اشعه ایکس از ریههای شما گرفته میشود هر گونه ناهنجاری یا وجود توده در ریههای شما تشخیص داده میشود.
- سیتولوژی خلط: در صورتی که سرفههای شما همراه با خلط باشد، نمونهای از خلط شما جهت یافتن سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوب بررسی میشود
- نمونهبرداری از تودههای رحمی: امکان دارد پزشک جهت بررسی‌های بیشتر نمونهای از تومورهای موجود در ریه شما را برای انجام آزمایشات بیشتر به آزمایشگاه بفرستد. روشهای مختلفی برای انجام این نمونهگیری وجود دارد یکی از روشها برونکوسکوپی میباشد که در طی آن لولهای ظریف از طریق گلو وارد ریههای شما میشود. در روش دیگر پزشک با استفاده از تصاویر تهیه شده توسط سی.تی.اسکن یا اشعه ایکس سوزنی را از طریق قفسه سینه وارد ریه شما کرده و از بافت آن نمونهبرداری صورت میگیرد. در صورت نیاز از دیگر روشهای نمونهبرداری نیز استفاده میشود.
- درمان
پزشک با توجه به وضعیت سلامت عمومی شما، مرحله سرطان و عوارض درمان یک یا ترکیبی از روشهای درمانی زیر را انتخاب میکند.
- جراحی: که در طی آن امکان دارد تنها بخش کوچکی از ریه که مبتلا به سرطان بوده، یکی از لبهای ریه یا کل ریه برداشته شود. همچنین امکان دارد که نمونهای از برخی گرههای لنفاوی قفسه‌سینه برای آزمایشات بیشتر برداشته شود.
- شیمی درمانی: اغلب بعد از عمل جراحی از این شیوه درمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی که احتمالا در اثر جراحی برداشته نشدهاند استفاده میشود. در این روش درمانی نوعی داروی شیمیایی از طریق رگهای خونی درون بدن شما تزریق میشود و سلولهای سرطانی را از بین میبرد.
- پرتو درمانی: در این روش درمانی با تاباندن پرتوهای پر انرژی اشعه ایکس به ناحیه مبتلا سلولهای سرطانی را از بین میبرند. دو نوع پرتو درمانی داخلی و خارجی وجود دارد. در نوع خارجی این پرتوها از خارج به بدن بیمار تابانده میشوند. در نوع داخلی تجهیزاتی در بدن بیمار کار گذاشته میشوند و تابش پرتو از طریق این تجهیزات در داخل بدن صورت میگیرد.
- درمان هدفمند: در این شیوه درمانی از داروهایی برای تخریب سلولهای سرطانی استفاده میشود. این داروها با جلوگیری از تقسیم یاختههای سرطانی و یا تخریب مستقیم آن‌ها جلوی رشد و گسترش سرطان را میگیرند.
- مراقبت
- سعی کنید در هر شرایطی آرامش خود را حفظ کنید. تنگی نفس هنگام عصبانیت و اضطراب تشدید میشود.
- برای تسهیل شرایط تنفسی خود در یک وضعیت مناسب قرار بگیرید. مثلا هنگامی که دچار تنگی نفس میشوید خم شدن به جلو میتواند تنفس را برای شما تسهیل کند.
- هنگامی که دچار تنگی نفس میشوید تمرکز خود را روی ماهیچه‌هایی متمرکز کنید که دیافراگم شما را کنترل میکنند.
- در صورت بروز تنگی نفس به صورت مکرر ممکن است شما دچار خستگی شوید. در چنین شرایطی انرژی خود را صرف انجام کارهای غیر ضروری نکنید.
- در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
- در صورت بروز علائم سرطان ریه
- در صورت بروز دیگر علائم نگران کننده
